| تاریخ ارسال: 1396/8/13 |
از گیم تا فیلم: نقش گیم در دگرگونی‌های شکلی سینمای امروز، تألیف جاسمین کالی، ترجمه شیوا مقانلو، تهران، انتشارات بیدگل، 1396، 212 ص، 20.000 تومان، شابک: 9ـ31ـ7806ـ600ـ978
این کتاب از معدود آثاری است که به شکل تفصیلی درباره ارتباط میان مخاطب سینما و گیم و تعامل این دو پدیده با یکدیگر صحبت کرده است. مطالعات سینمایی سال‌هاست به‌عنوان حوزه‌ای مهم و جدی از سوی نظریه‌پردازان مختلف دنبال می‌شود، اما گیم پژوهی و مطالعات گیمی در سایر جهان هم رشته‌ای نوپاست که البته از منظرهای گوناگون روان‌شناسی و جامعه‌شناسی و مطالعات فرهنگی قابلیت بررسی دارد و تحلیل هم شده است. پس مشخص است که ارتباط و تعامل این دو حوزه با یکدیگر نیز موضوعی جذاب و جدید است و کتاب حاضر کوشیده این تعامل و تقابل را به‌دقت و با ذکر مثال‌های موردی مهم از فیلم‌ها و گیم‌های مشهور، بررسی کند.مجید شیخ‌انصاری با بیان این‌که جای مطالعات شمایل‌نگارانه در کتاب «از گیم تا فیلم» خالی است، گفت: نویسنده این کتاب علی‌رغم این‌که تلاش می‌کند مخاطب را با دو رسانه متفاوت آشنا کند از تأثیر این دو رسانه بر هم نیز یاد می‌کند.
به‌گزارش ایبنا نشست نقد و بررسی کتاب «از گیم تا فیلم» با حضور شیوا مقانلو؛ مترجم اثر، مجید شیخ‌انصاری؛ استاد دانشگاه و کارگردان و متین ایزدی؛ معاون بنیاد ملی گیم عصر چهارشنبه 10 آبان 1396در سرای اهل‌قلم مؤسسه خانه‌کتاب برگزار شد.
مجید شیخ‌انصاری در این نشست به ترجمه خوب کتاب «از گیم تا فیلم» اشاره کرد و گفت: ترجمه بین دو دستگاه زبانی بسیار سخت است و مترجم باید تسلط نسبی بر دو حوزه سینما و گیم داشته باشد تا بتواند این کتاب را به‌خوبی ترجمه کند. ترجمه شیوا مقانلو از این کتاب خوانش روانی را برای مخاطب فراهم کرده‌است.
وی درباره انتظاراتی که می‌توان از کتاب «از گیم تا فیلم» داشت نیز بیان کرد: این کتاب پاسخی است به پدیده‌ای که در حال وقوع است و این پدیده به‌ظاهر ناشناخته باید در حوزه ادبیات طرح شود. باید توجه داشت فعالیت پدیده‌هایی که قبلاً به‌ظاهر حاشیه‌ای بودند مانند گیم و بازی به‌سرعت وجوه فرهنگی خود را نشان داده‌اند. این کتاب نتیجه این وضعیت است و می‌توان خرده گرفت که مطالبش را جویده جویده بیان کرده و از بعضی سرفصل‌ها خیلی سریع می‌گذرد و کتاب‌های دیگر می‌توانند بیایند و این شتاب‌زدگی را ترمیم کنند ولی درعین‌حال زمینه‌هایی را فراهم می‌کند تا درک بیشتری نسبت به ماجرا داشته باشیم و تلاش می‌کند برای مخاطب یک الگو فراهم کند.
جای مطالعات شمایل‌نگارانه در این کتاب خالی است
این استاد دانشگاه به مبحث زیبایی‌شناسی اشاره کرد و گفت: این کتاب اساساً وارد این حوزه نمی‌شود و تلاش می‌کند ادبیاتی را برای مبحث جدی گیم فراهم کند. البته سینما همین کار را در سال‌های 1915 تا 1920 انجام داد و کلیدواژه‌هایی را از ادبیات و تئاتر قرض گرفت و به‌نظر می‌آید امروزه گیم هم همین کار را انجام می‌دهد و نزدیک‌ترین حوزه‌ای که با خودش پیدا کرده‌است سینماست.
به‌گفته این کارگردان، نویسنده کتاب «از گیم تا فیلم» علی‌رغم این‌که تلاش می‌کند مخاطب را با دو رسانه متفاوت آشنا کند از تأثیر این دو رسانه بر هم نیز یاد می‌کند و ناخواسته در این کتاب از مدل تبارشناسی که در کتاب‌های تئوری می‌توان یافت نیز تقلید شده‌است و تلاش می‌کند از نظریه‌های معتبر در حوزه نقد و زیبایی‌شناسی نظریه‌هایی را انتخاب کند که پاسخ همدلانه‌تری را به موضوع می‌دهد. از طرفی این کتاب به‌شکلی هوشمندانه از مسائل فنی فاصله می‌گیرد و به حوزه سینما و ادبیات تئوریک آن و حوزه گیم و ادبیات تئوریک آن می‌پردازد.
شیخ انصاری در ادامه بیان کرد: در این کتاب میل فرمالیستی نیز وجود دارد که کاملاً طبیعی و تاریخی است، چون در سینما هم این مسأله وجود دارد. حوزه فرمالیستی مدعی است که اگر با متن یا اثر هنری مواجهیم که سازوکاری درون آن وجود دارد که از مکان و زمان فارغ‌اند و خودشان تاریخی را تشکیل می‌دهند که با بسامدهای مختلفی همراه است. این مسأله سبب شده که بخش فرمالیستی کتاب موردنظر قوی باشد.
گیم رسانه‌ای است با الزامات اختصاصی خودش
شیخ‌انصاری همچنین به موضوعاتی اشاره کرد که در کتاب «از گیم تا فیلم» درنظر گرفته نشده‌است و گفت: نخستین مسأله این است که امروزه یک فاکتور اجتماعی درحال تغییر است و چیزهایی که در گذشته مانند کتاب‌خواندن، فیلم‌دیدن، سوادداشتن، امری خارج از زندگی روزمره تلقی می‌شد با عنوان اینترتینمنت به‌تدریج وارد زندگی مردم شده‌است. امروزه دیگر بحث اینترتینمنت نمی‌تواند در حاشیه زندگی باشد.
وی در ادامه گفت: همچنین جای مطالعات شمایل‌نگارانه در این کتاب خالی است چیزی که مفقود است عدم توجه به بعضی از نگرش‌های جدی در حوزه زیبایی‌شناسی مانند شمایل‌نگاری است. متوجه باشیم که گیم رسانه‌ای است با الزامات اختصاصی خودش، ما در سینما شاهد روایت کسی هستیم اما در گیم خودمان آن روایت را تجربه می‌کنیم.
«از گیم تا فیلم» نخستین اثر در حوزه تعامل سینما و گیم است
شیوا مقانلو، مترجم اثر، نیز در این نشست کتاب «از گیم تا فیلم» را نخستین اثری دانست که در حوزه تعامل سینما و گیم به فارسی ترجمه شده و گفت: این کتاب ریتم سریعی دارد و خیلی تند و پرمطلب از روی مسائل مهم حرکت می‌کند. موضوعاتی که جا دارد تبدیل به یک کتاب شود. همچنین در زمان ترجمه احساس کردم ممکن است در برخی از قسمت‌ها مخاطبان سینمایی بعضی از اصطلاحات گیمی را متوجه نشوند و بالعکس. چون نویسنده با فرض این‌که نویسنده کاملاً آگاه و آشنا با همه حوزه‌هاست کتاب را نوشته‌است و به‌راحتی از انواع بازی‌ها، فیلم‌ها و نظریه‌های مختلف در این زمینه‌ها صحبت کرده‌است. براین اساس برای اطلاعات بیشتر مخاطبان در جاهایی پانویس‌هایی را به متن اضافه کرده‌ام یا در مقابل کلمات توضیحاتی ارائه کرده‌ام.
مترجم مجموعه داستان «زندگی شهری» افزود: دومین مسأله این است که چون حوزه گیم جوان است و در ابتدا که وارد شده با کلمات انگلیسی جا افتاده‌است در برخی موارد پیداکردن معادلات فارسی برای برخی از اصطلاحات مشکل و گاهی بی‌معنا بود و باید بعضی از کلمات را عیناً نگه می‌داشتم و معادل‌سازی نمی‌کردم. همچنین در زمان نوشتن مقدمه نیز می‌دانستم که باید تصمیمات جدی بگیرم که آیا معادل‌هایی که استفاده کرده‌ام از سوی جامعه گیمی پذیرفته می‌شود یا باید تغییر کند. براین اساس از متین ایزدی خواستم که ترجمه کتاب را مطالعه کند و پیشنهادهای لازم را ارائه کند.
سینما مجبور شده خودش را با دنیای گیم هماهنگ کند
مقانلو درباره مطالب کتاب نیز توضیح داد: در این کتاب بحث‌هایی در 5 حوزه اصلی مطرح می‌شود. نخست روایت است که تشابه و تفاوت‌های روایت‌های سینمایی و گیمی را بیان می‌کند و تاحدودی به سمت ادبیات می‌رود و از این نظر کتاب را برای مخاطبان ادبی هم جذاب می‌کند. دومین مسأله اشتراکات و تفاوت‌های مخاطبان سینمایی و گیمرها هستند. سومین مسأله تأثیرات اجتماعی گیم، بازی و فیلم با سایر رسانه‌هاست. چهارمین مسأله تفاوتی است که امروزه در نحوه تماشا به‌وجود آمده یعنی شکل‌های کلاسیک‌دیدن عوض شده‌است و ما این مسأله را مدیون حوزه گیم هستیم. پنجمین مسأله بحث شخصیت‌پردازی است. از وقتی که گیم فراگیر شده‌است رویکرد شخصیت‌سازی در سینما نیز تغییر کرده و ازنظر من سینما مجبور شده خودش را با دنیای گیم هماهنگ کند.
به‌گفته این نویسنده و مترجم، مسأله به‌روزشدن منحصر به مخاطب سینما نیست، اصولاً دنیا عوض شده و ما چاره‌ای نداریم جز این‌که خودمان را با دنیا هماهنگ کنیم. برای مثال انقلابی که به‌لحاظ درک و دریافت تصویر به‌وجود آمده به‌خاطر تشکیل شبکه‌هایی مانند MTV بود. بمباران تصویری که چشم بچه‌ها می‌شد سبب شد که آن‌ها دیگر هیچ‌وقت حوصله و توانایی دیدن فیلم‌هایی مانند «بن‌هور» را نداشته باشند. امروزه شکاف ساختاری ایجاد شده‌است و نسلی که دنیا را با موبایل و تبلت می‌شناسد هم قطعاً خوراک متفاوتی می‌خواهد. ما با بچه‌هایی روبه‌روییم که معتقدند شاید خیلی از فیلم‌سازان نوگرا فیلم‌سازان جسوری نیستند.
مترجم «سفرهای گالیور» با بیان این‌که امروزه ساختارها درحال تغییر است و نوع ارزش‌گذاری‌های ما هم درحال عوض‌شدن است، اظها امیدواری کرد: این کتاب مقدمه‌ای باشد برای کارهای تخصصی‌تر چون جا دارد خیلی از این مباحث که در کتاب «از گیم تا فیلم» بیان شده‌است باز شود.
ویدئوگیم در ایران خیلی دیده نمی‌شود
متین ایزدی نیز در این نشست به ایرادهای کتاب «از گیم تا فیلم» پرداخت و گفت: این کتاب ایرادهایی دارد که ازجمله آن می‌توان به انتخاب 4 فیلم اقتباس‌شده در ابتدای کتاب اشاره کرد که مشخص نمی‌کند مخاطب این کتاب گیمرها هستند یا سینماگرها و مخاطبانشان. ما نمی‌دانیم در این کتاب باید به تأثیرات و کنش‌های این دو حوزه توجه کنیم یا برویم اقتباس‌های سینمایی که از روی بازی‌های شده‌اند و برعکس را درنظر بگیریم. انتخاب فیلم‌های اقتباس‌شده در ابتدای این کار مخاطب را پس می‌زند چون گیمرها خودشان این مسائل را می‌دانند.
معاون بنیاد ملی گیم افزود: ویدئوگیم فرم جدیدی روایی است و می‌توانیم بگوییم اقتباس جای خوبی برای شروع بحث نیست، برای عنوان مثال به فیلم «رزن‌تیول» اشاره کرده‌است اما شخصیت‌پردازی این فیلم اصلاً وارد جهان سینما نشده‌است. درواقع بسیاری از ژانرهای ویدئوگیم نمی‌توانند در فیلم‌ها بیان شوند و نمی‌توان خیلی روی این اقتباس‌ها تکیه کرد فقط می‌توان گفت که در فصل یک مقدمه‌ای از این 4 فیلم تعریف می‌شود. فصل دوم هم ساختاربندی روایی دارد که فیلم‌های قوی‌تر بیان می‌شود و مفهوم سینمای داده‌ای بیان می‌شود، ولی در ویدئوگیم نمی‌توان خیلی روی این بحث‌ها تأمل کرد و بهتر است مثال‌های ویدئوگیمی هم بیان می‌شد.
«از گیم تا فیلم» کتاب موفقی در زمینه ارتباطات گیم و فیلم نیست
به‌گفته ایزدی، در فرم ویدئوگیم صورت‌های متفاوتی از روایت وجود دارد که این کتاب به آن‌ها نمی‌پردازد. در فصل‌های دیگر نیز مطلب طوری بیان شده که به‌نظر می‌رسد ویدئوگیم بی‌اهمیت است و باید به سایر حوزه‌ها وصل شود تا اهمیت پیدا کند درحالی‌که سه کتاب فوق‌العاده در این زمینه وجود دارد که به تمام فقدان‌هایی که در کتاب «از گیم تا فیلم» وجود دارد، پرداخته‌اند.
معاون بنیاد ملی گیم یادآور شد: این کتاب هم مشکل عمومی ویدئوگیم در ایران را دارد که همان دیده‌نشدن و موردتوجه قرارنگرفتن است. این تصور که گیم فقط برای بچه‌هاست، درست نیست. در ایران حوزه تولید، مطالعه و رشته دانشگاهی ویدئوگیم جدی گرفته نمی‌شود به‌نظر من این کتاب، کتاب موفقی در زمینه ارتباطات گیم و فیلم نیست اما ترجمه بسیار خوبی از آن شده‌است و می‌تواند شروع جریانی در این حوزه باشد.
دفعات مشاهده: 1045 بار |
دفعات چاپ: 250 بار |
دفعات ارسال به دیگران: 0 بار |
0 نظر