رسولی در نشست «روند آموزش تاریخ در دانشگاهها؛ مسائل و چالش» مطرح کرد: توازن بین دورههای تاریخی و ارایه واحدهای درسی وجود ندارد
| تاریخ ارسال: 1396/11/28 |
بهگزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست «روند آموزش تاریخ در دانشگاهها؛ مسائل و چالش» که عنوان یکی از سلسله نشستهای بررسی برخی از شاخههای علوم انسانی بعد از انقلاب است، عصر چهارشنبه ۲۵ بهمن 1396 با حضور آرزو رسولی (طالقانی) و زهیر صیامیان گرجی در سرای اهل قلم برگزار شد.
رسولی در این نشست با اشاره به اینکه در ایران مشکلات جدیای در آموزش تاریخ داریم، گفت: تاریخ بهصورت یک گرایش عمومی در دوره کارشناسی تدریس میشود و از میان 130 واحد آموزشی تنها 10 واحد به ایران باستان اختصاص یافته، درحالیکه ما میدانیم ریشهها در ایران باستان است و تاریخ ما یک تاریخ پیوسته است. بنابراین باید تاریخ کشور خود را بشناسیم که این استمرار خود را حفظ کردهاست.
وی با اشاره به واحدهای درسی که در مقاطع تحصیلی مختلف در حوزه تاریخ ارائه میشود، افزود: باتوجه به اینکه دانشجویان ایران باستان مطالعهای ندارند معمولاً آموزش تاریخ به آنها انرژی زیادی از استادان میگیرد چراکه یادآوری مطالب گذشته نیازمند زمان زیادی است. همچنین توازن بین دورههای تاریخی و ارائه واحدهای درسی وجود ندارد. در پاسخ به نیازها برنامهریزیهایی انجام شده و تغییراتی در رشته تاریخ صورت گرفتهاست که همچنان نیازمند توجه است.
این مدرس دانشگاه اضافه کرد: بهطور مثال وضع ما در تاریخ جهان همچنان بد است. من چندین دانشجوی افغانی دارم و میبینم که آنها درباره تاریخ جهان به همه کشورها از جمله ایران میپردازند اما ما در مطالعه تاریخ جهان حتی به کشور همسایهمان افغانستان نمیپردازیم و ایران فرهنگی را لحاظ نکردیم. همچنین در مقطع کارشناسی ارشد که تاریخ جهان داریم تاریخ ایران خوانده نمیشود و واحد ایران باستان نیز در قالب دو واحد درسی تنها ارائه شدهاست. اینها کاستیهایی است که در آموزش تاریخ وجود دارد و نیاز است که اصلاح شود.
بهگفته رسولی، واحدهای آموزش تاریخ در ایران رویکردشان به تاریخ سیاسی بسیار نزدیک است و همچنین دانشجو سیر تحول تاریخ را در ایران نمیبیند. بهطور مثال دانشجویان ما نمیدانند که تحول شعر قبل از اسلام چگونه بوده یا اینکه اگر فرهنگ و زبان ما در طول تاریخ حفظ شده چگونه این اتفاق صورت گرفتهاست.
تمام ایدئولوگهای انقلاب یک کتاب تاریخ دارند
صیامیان نیز در بخش دیگری از این نشست با اشاره به ناهمسازی در نظام سیاستگذاری آموزش تاریخ در دانشگاهها گفت: آموزش تاریخ موقعیت استراتژیک سرنوشت سیاسی ـ تاریخی، اجتماعی یک نظام حاکمیتی است و لازم است که مورد توجه قرار گیرد. ما تاریخ را برای آینده میخواهیم. تمام ایدئولوگهای انقلاب یک کتاب تاریخ دارند و حضور مؤلفان آنها از روحانیون تا روشنفکران در تاریخ دیده میشود.
وی ادامه داد: آموزش تاریخ بر معنای شدن یک آدم است و آنچه ضرورت و مطالعه آموزش تاریخ در ایران را ایجاد میکند مطالعه و بازشناسی ارزشهای مادی و معنوی در ایران با الهام از انقلاب اسلامی و جهان منبعث از آن است.
این مدرس دانشگاه تأکید کرد: تاریخ باید رسالت خود را در تغییر زیربنایی و بنیادی برپایه مطالعه مواریث ارزشمند جامعه ایرانی و اسلامی در تاریخ جهان به انجام رساند. متأسفانه امروز نوعی زمانپریشی در آموزش تاریخ وجود دارد و ما براساس مدل اطلاعاتمحور آموزش تاریخ را در دانشگاهها دنبال کردیم که مشکلاتی را برای ما ایجاد کردهاست. همچنین بعد از انقلاب 400هزار نفر در رشته تاریخ وارد دانشگاهها شدند درحالیکه این رسالت با توجه به سیاستهای حاکمیت نامتوازن بودهاست.
بهگفته صیامیان، تمرکزگرایی حاکمیت و دولت بعد از انقلاب که تعریف شده نیازمند نوعی از ریسکپذیری برای اعتماد به جامعهای است که هیچوقت به هویت خود پشت نمیکند. تمرکزگرایی بعد از انقلاب اسلامی میتوانست به این سو برود که دانشگاهها براساس عرضه و تقاضا واحدهای تاریخ را ارائه دهد و نوعی خودگردانی برای دانشگاههای جدید به وجود بیاید.
وی با بیان اینکه آموزش تاریخ قبل از انقلاب نتوانسته همساز با تحولات در حوزه تاریخ و آموزش آن در حوزه جهانی باشد، افزود: تحولات حوزه فناوری مدل آموزشی ما را تحت تأثیر قرار داده اگرچه به آن توجهی نشدهاست. هدف از آموزش تاریخ در دانشگاهها حفظ گذشته نیست بلکه رابط برقرارکردن بین گذشته و امروز است. فرهنگ ما پیچیدگیهای بسیاری دارد و بدون رابطه با گذشته معناداری آن حفظ نمیشود با این شرایط بهنظر میرسد باید تاریخ را از آنجایی مورد بررسی قرار دهیم که بیشتر شبیه ما بوده و موردنیاز ماست و میتواند مسائل ما را برطرف کند.
صیامیان در بخش پایانی سخنانش با بیان اینکه مدل آموزشی گذشته در تاریخ که گذشته ما را تنها در گذشته میدید کارآمد نیست، افزود: امروز باید این موضوع را مدنظر قرار داد که چگونه میتوان گذشته را شناخت و از آن استفاده کرد. ما باید آموزش تاریخ در دانشگاهها را بهعنوان یک موضوع گفتوگو تبدیل کنیم تا چگونگی مشارکت خود و مؤسسات در آن تعریف شود چراکه دچار زمانپریشی در این حوزه نشویم. از سوی دیگر آموزش تاریخ را میتوان براساس دوره پیشامدرنی و مدرن تعریف کرد. ما نیازمند این هستیم که آموزش تاریخ را در میان فرهنگ و تجربه زیسته قرار دهیم. تاریخ چیزی بیش از گذشته نیست و گفتوگو درباره تاریخ امکان اینکه شهروند بهتری باشیم برای ما فراهم میکند. آموزش تاریخ امروز برای مدنیت و هویت ما اهمیت پیدا میکند.