بلوکباشی کتاب وستر مارک را احیا کرد
بهرامیان نیز در بخش دیگری از این نشست به مطالعات و تحقیقات بلوکباشی در حوزه مردمشناسی اشاره کرد و افزود: او زمانی مطالعات میدانی در مردمشناسی را آغاز کرد که هنوز این کار متدوال نبود و ترجمه این کتاب نشان داد که زحمات بلوکباشی در حوزه مردمشناسی بیش از آن چیزی بوده که ما پیش از این در مقالاتشان مشاهده کردیم.
وی با بیان اینکه بلوکباشی کتاب وستر مارک را احیا کرده اضافه کرد: البته ترجمه صرف این اثر هم ساده نبوده و مملو از اصطلاحات خاص تاریخی است. از سوی دیگر تحقیقات وسترمارک در این اثر حدود 90 درصد است و جالب است که او کمتر به سنت شرقشناسی توجه کرده است. به طور مثال درباره واژه جن که در قرآن هم آمده وسترمارک تلاش نکرده که به ریشههای این واژه مراجعه کند. بنابراین دوری وسترمارک از سنت شرقشناسی نشان میدهد که او حتی به منابع تاریخی هم برای این کار مراجعه نکرده است. اگرچه تعلیقات بلوکباشی در کتاب این نقیصه را جبران کرده است.
بهرامیان با اشاره به عنوان متناقض کتاب ادامه داد: در عنوان اثر از واژه تمدن اسلامی استفاده شده در حالی که تحقیقات وسترمارک تنها منحصر به آفریقای شمالی شده است! با این وجود کتاب بسیار خواندنی است و مخاطبان میتوانند از شباهتهای موجود میان قبایل بربر و جامعه ایران شگفتزده شوند!
پاسخ به انتقادات و نکات
اما بخش پایانی این نشست به پاسخهای بلوکباشی به برخی از نکات مطرح شده اختصاص داشت. وی با اشاره به اینکه تحقیقات وسترمارک در کتاب نواقصی داشته که او سعی کرده در تعلیقات خود آنها را مرتفع کند، گفت: البته لازم به ذکر است که این کتاب، ترجمهای از درسگفتارهای وسترمارک است در حالی که نسخه اصلی این اثر شامل دو جلد کتاب است که منتشر شده و ممکن است که مطالب در آن دو جلد کاملتر باشد. وسترمارک 30 سال تحقیق میدانی کرده و از بنیانگذاران این حوزه در مردمشناسی است. او برای تحقیقاتش از منابع کتابخانهای مختلف در زبانهای گوناگون بهره برده است.
وی در ادامه در پاسخ به این پرسش که آیا عناصر مثبتی هم از دوران جاهلی وارد اسلام شده گفت: مصداقهای زیادی برای این موضوع وجود دارد به طور مثال حج، مهماننوازی، ختنه کردن و ... همه از عناصری است که پیش از این نیز در میان اعراب جاهلی وجود داشت و بعدها به اسلام منتقل شد بنابراین هر فرهنگی دارای عناصر مثبت و منفی است.