در نشست نقد و بررسی کتاب «در جستوجوی طبیعت» مطرح شد: «در جستوجوی طبیعت» نشانگر آشتی دیرینه انسان با طبیعت است
| تاریخ ارسال: 1397/2/8 |
در جست و جوی طبیعت: غریزه زیست‌گرایی، ادوارد ویلسون، ترجمه کاوه فیضاللهی، تهران، فرهنگ نشر نو، ۱۳۹۶، 272 ص، 28000 تومان، شابک: 3ـ013ـ490ـ600ـ978
به‌گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نشست نقد و بررسی کتاب «در جستوجوی طبیعت» نوشته ادوارد ویلسون با ترجمه کاوه فیضاللهی پنج شنبه ششم اردیبهشت 1397 با حضور عبدالحسین وهاب‌زاده، صاحب‌نظر در حوزه محیط زیست؛ نصرالله پورجوادی، نویسنده؛ محمد درویش، فعال محیط زیست؛ کاوه فیضاللهی و مانیا شفاهی، مدیر مجله «صنوبر» در خانه وارطان برگزار شد.وهاب‌زاده در ابتدای این جلسه گفت: از دیرباز با کتاب‌های ادوارد ویلسون آشنا هستم و همیشه تحت تأثیر او بودم. فعالیت‌های علمی ویلسون نقش وسیعی در شناخت علم به وجود آورده‌است. وی بنیان‌گذار بسیاری از رشته‌ها بوده‌است. وی جغرافیای زیستی را به‌عنوان یک رشته جدید معرفی کرد همچنین موضوع جامعه‌شناسی حشرات را معرفی کرد و موضوع زیست‌شناسی اجتماعات را بسط داد.
وی افزود : ویلسون در پژوهش‌هایش علم را با جامعه مرتبط می‌کرد و درنهایت منجر به آشتی علم با دین شد. به‌زعم بسیاری از دانشمندان حال حاضر دنیا ویلسون را داروین زمان می‌دانند.
آشتی با طبیعت از کودکی باید صورت گیرد
وهاب‌زاده با اشاره به فعالیت‌هایی که در عرصه محیط زیست و مدارس طبیعت داشته‌است گفت: هدف از تأسیس مدرسه طبیعت دادن یک نگاه جدید به جامعه برای کودکان است. آرزو داشتم با درس‌دادن در دانشگاه محیط زیست بهتری داشته باشیم اما به‌دلیل شناخت ناکافی و در برخی موارد کج‌فهمی که دانشجویان از طبیعت داشتند آموزش دانشگاهی مسیر نگاه آنان را تغییر نداد و درنهایت سر خورده شدم.
این کارشناس فرهیخته در عرصه محیط زیست خاطر نشان کرد: اگر از مفهوم ارتباط طبیعت با کودک غفلت کرده باشیم نمی‌توان در بزرگ‌سالی انتظار دوستی با طبیعت را با افراد داشته باشیم
وی ادامه داد: نویسنده کتاب «در جستوجوی طبیعت» فردی رازبین بوده‌است و به اطرافیانش نگاهی ژرف داشته‌است به همین دلیل عضوی شاخص در حوزه محیط زیست و علوم طبیعی به‌حساب می‌آید. وی در دانشگاهی معتبر تحصیل نکرده‌است اما صاحب معتبر‌ترین کرسی دانشگاهی است. کودکی ویلسون آمیخته با گشت‌وگذار و مهاجرت بوده‌است به همین کودکی ولگردانه و کاوشگرانه‌ای داشته‌است.
وهاب‌زاده اظهار کرد: اغلب بزرگان علم کودکی سرشار از تعمق و به نوعی غرق‌شدگی در طبیعت را داشته‌اند؛ درواقع تلخ و شیرینی کودکی چنین بزرگانی در همه عمر در آن‌ها تأثیر گذار بوده‌است.
وی درباره وضعیت کودکان امروز کشورمان گفت: متأسفانه ما پدر و مادرها، ما معلمان و افرادی که در تربیت کودکان نقش اصلی را داریم، چنین فرصت‌هایی را برای کودکان ایجاد نکرده‌ایم؛ شاخص خلاقیت در کودکان امروز در حال افول است. ما تلاش داریم فرزندان شاداب و سالم داشته باشیم اما آمارها حاکی از اضطراب و چاقی و افسردگی است.
وهاب‌زاده علت اصلی عدم بروز خلاقیت در کودکان را در کنترل بیش از حد آنان توسط والدین و دیگر عوامل ذکرشده دانست و گفت: کودکان باید در طبیعت رها باشند. نظارت بیش از حد به کودکان قابلیت عمل و خلاقیت آنان را می‌کاهد. امروز کنترل امری کامل شده‌است. نوع نگرش تربیتی والدین، سیستم آموزشی غلط تبدیل به اعتلاف‌های ناخواسته علیه کودکان شده‌است.
وی در ادامه درباره مراکز آموزشی که دانش‌آموزان را از سنین کم برای کنکور آماده می‌کنند اصطلاح کنکورداری را به‌کار برد و گفت: مراکز کنکورداری مانند گاوداری‌ها و یا مرغداری‌ها عملاً سودی برای دانش‌آموزان ندارند و آن‌ها هم به این اعتلاف ناخواسته علیه کودکان و دانش آموزان دامن می‌زنند. کودکانی که نیازمند رهایی در طبیعت و بازی دارند در جامعه امروزی ما فرصت عمل ندارند. متأسفانه کودک امروزی هیچ فرصتی برای آن‌که خودش باشد ندارد.
به‌گفته وهاب‌زاده ویلسون در کتاب «در جستوجوی طبیعت» یک لوح محفوظ از دانش نیست بلکه یک موجود خلاق و یک دانشمند آزاد و تواناست. ما نباید نبوغ را از کودکانمان برباییم؛ اگر به کودکان اجازه رهایی و شادمانی و کشف و شهود به آن‌ها داده شود جامعه‌ای شاد خواهیم داشت.
در ادامه این مراسم نقد و بررسی پورجوادی گفت: در جستوجوی طبیعت هر خواننده‌ای را به فکر وامی‌دارد. درواقع مؤلف در این کتاب به سؤال خود که حول محور طییعت می‌چرخد پاسخ داده‌است. اعتقاد به خداوند با نگرشی که ویلسون در کتابش درباره طبیعت منعکس کرده‌است شکل می‌گیرد.
پورجوادی گفت: نویسنده در این کتاب به خرد فلسفی طبیعت اشاره می‌کند که فرق طبیعت حیوان با انسان در نوع آگاهی است. در جایی از کتاب ویلسون درباره غریزه صحبت می‌کند که به‌عقیده من خردی است که در طبیعت نهفته‌است.
وی با اشاره به جذابیت موجود در کتاب «در جستوجوی طبیعت» گفت: ویلسون در این کتاب آن زاویه از طبیعت را بیان می‌کند که کمتر به آن توجه شده‌است؛ روح طبیعت در جملات این کتاب جاری است.
کتاب با هوشمندی ترجمه شده‌است
محمد درویش، فعال محیط زیست در ادامه این مراسم ترجمه و انتشار کتاب‌هایی مانند «در جستوجوی طبیعت» را فعالیتی امیدوارکننده در عرصه کتاب‌های محیط زیست دانست و گفت: کتاب ویلسون مجموعه ای از دوازده یادداشت خودش است و با هوشمندی مترجم کمی تغییر داشته‌است. این کتاب منبع ارزشمندی برای شناخت راز و رمز طبیعت با جزئیات حیرت‌انگیز است. ویلسون اشاره می‌کند که انسان بخشی از طبیعت است اما متأسفانه به‌بهانه هویت‌بخشیدن به تود هویت طبیعت را از بین برده‌است.
وی افزود: طبیعت به‌اندازه‌ای در زندگی ما اهمیت دارد که اگر ما نتوانیم خود را با او همسو کنیم او با ما همسو نمی‌شود و مشکلات جدی‌تری برای ما رقم می‌خورد. برای مثال تهران به‌دلیل آب‌ربایی که دارد بیابان‌زایی شتاب‌ناکی در انتظار این شهر است. این کتاب به‌رغم این‌که به‌ظاهر فقط زندگی کوسه‌ها و مورچه‌ها را مورد بحث قرار داده‌است، اما به‌طور واضح می‌توانیم بفهمیم که به بشریت هشدار می‌دهد که طبیعت آمیخته با یکدیگر هستند و انسان چیزی جز طبیعت نیست.
این فعال محیط زیست مقایسه‌هایی که ویلسون در این کتاب آورده را حیرت‌انگیز دانست و گفت: من به‌سهم خودم از کاوه فیضاللهی برای ترجمه این کتاب تشکر می‌کنم معتقدم این مترجم فردی شبیه نویسنده کتاب است. ویلسون یک تحلیل‌گر به‌معنای واقعی کلمه است و من در این مترجم چنین شوقی را دیدم.
انسان؛ عنصری جداناپذیر از طبیعت
در ادامه مانیا شفاهی درباره مفهوم اساسی کتاب «در جستوجوی طبیعت» اظهار کرد: هر فردی با خواندن این کتاب به رابطه انسان با طبیعت و محیط زیست توجه خواهد کرد. در این کتاب به مفهوم طبیعت‌گرایی بیش از هر چیزی توجه شده این مفهوم بسیار جای تأمل دارد.
شفاهی گفت: روان‌شناسان و جامعه‌شناسان باید بخشی از تحقیقات خود را به این مفهوم یعنی غریزه زیست‌گرایی اختصاص دهند. مقالاتی که در این کتاب آمده‌است به بررسی رفتارهای زیست‌شناسی پرداخته‌است.
به‌گفته شفاهی رابطه انسان با طبیعت به‌قدری تنیده شده‌است که نمی‌توان انسان را از آن جدا کرد. قلمروطلبی انسان تنوع زیستی را در محیط زندگیش به وجود آورده‌است.
مدیر مجله «صنوبر» خاطرنشان کرد: ویلسون در این کتاب معتقد است اگر از همین حالا روی مشکلات محیط زیست و پیرامون تأکید کنیم و با استقامت پیش رویم می‌توانیم به یک اخلاق حفاظتی نسبت به محیط زیست رسید؛ بنابراین خواندن این کتاب را به تمام افراد پیشنهاد می‌کنم.
ویلسون یک طبیعی‌دان واقعی است
در ادامه این مراسم فیضاللهی درباره ویلسون گفت: این نویسنده شخصیت چندبعدی دارد و این در تمام آثار او پیداست. به‌عقیده من باید بخشی از کتاب‌هایی که برای عموم مردم دارای اطلاعات جذاب و کارآمد است، بیشتر ترجمه شود.
وی گفت: ویلسون پدر تنوع زیستی است. از نظر ایرانیان طبیعت یعنی ساعاتی را در طبیعت به‌عنوان تفریح در گذراندن و این اطلاع کم ایرانیان را می‌رساند. ویلسون جزء دانشمندان تیپیک آمریکا به‌شمار می‌رود.
فیضاللهی با اشاره به آموزش کودکان به شناخت محیط زیست گفت: آشنایی طبیعت برای کودکان باید برنامه‌ریزی‌شده و هدف‌دار باشد. ویلسون فعالیت‌های علمی زیادی داشته‌است که درنهایت می‌توانیم او را یک طبیعی‌دان شاخص بدانیم. من نه در دنیای امروز نه در کشور خودمان فردی که شایسته عنوان طبیعی‌دان باشد را نیافتم.
به‌گفته این مترجم برای شناخت طبیعت باید صبوری داشت تا طبیعت خودش را به ما نشان دهد. کتاب‌های زیادی در سراسر دنیا وجود دارد که نشانگر طبیعی‌دان‌بودن نویسندگان آن است. اما در ایران ثبت اطلاعات در فرهنگ شفاهی ما جا نیفتاده‌است.
وی در ادامه افزود: در سراسر دنیا ثبت اطلاعات محیط زیستی سالیان زیادی است که انجام می‌شود اما در ایران صبوری برای کاوش طبیعت نیست، تعریف من از علم این است که ببینید چه چیزی در جهان چگونه کار می‌کند.
فیضاللهی در انتهای این مراسم با اشاره به منابع کتابی موجود در حوزه علم در کشور گفت: منابع کتابی باید به ماهیت علمی بازگردند. اگر بدانیم که چه هستیم می‌توانیم طرز کار خود را مدیریت کنیم. در بازار کتاب‌های علمی کتاب‌هایی که در حوزه فیزیک و کیهان‌شناسی منتشر می‌شوند بیشتر از کتاب‌های محیط زیستی است.
وی افزود: ناشران بیشتر کتاب‌های حوزه فیزیک و محیط زیستی را منتشر می‌کنند. مفاهیمی که چندان با زندگی مادی ما ارتباط ندارند چیزی که در زندگی انسان اثر می‌گذارد ارتباط علوم انسانی با زندگی مادی انسان است و این یعنی علم.
دفعات مشاهده: 907 بار |
دفعات چاپ: 191 بار |
دفعات ارسال به دیگران: 0 بار |
0 نظر