در آیین رونمایی و بررسی کتاب ـ انیمیشن «خاله سوسکه کوچولو» مطرح شد: «خالهسوسکه» از جنجالبرانگیزترین مباحث مطرح در ادبیات فولکلور است
| تاریخ ارسال: 1397/2/16 |
بهگزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) آیین رونمایی و بررسی کتاب ـ انیمیشن «خالهسوسکه کوچولو» با حضور سیدعلی کاشفی خوانساری، ناصر آویژه؛ بازیگر و کارگردان تلویزیون، هدا صدر و مهرداد امینی کارگردانهای این مجموعه عصر روز شنبه 15 اردیبهشت 1397 در سیویکمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران برگزار شد.
سیدعلی کاشفی خوانساری، درباره ادبیات فولکلور کودک و نوجوان، گفت: من این مجموعه را سالهاست که میشناسم. این مجموعه در دو زمینه تخصصی کتاب کودک و نوجوان قابلتوجه است. نخست تعامل مستقیم این مجموعه با بچههاست مانند وجود فضاهای آموزشی در آن و از معدود جاهایی است که با مخاطبش ارتباط مستقیم برقرار کردهاست. دومین مسأله تعامل با رسانههای دیگر مانند رسانههای صوتی، انیمیشن و... است.
این نویسنده در ادامه بیان کرد: قصه این کتاب به ادبیات عامیانه و فولکلور برمیگردد. اینگونه آثار معمولاً نویسندهای ندارند و سینه به سینه نقل میشوند و به همین دلیل روایتهای گوناگونی از آنها وجود دارد. مثلاً اگر در ادبیات عامیانه روایتهای عامیانه خالهسوسکه را دنبال کنیم آنچه صبحی مهتدی مطرح کرده است با روایتهای دیگر فرق دارد.
وی در ادامه به تاریخچه ادبیات فولکلور اشاره کرد و گفت: ادبیات کودک و نوجوان در شکل نوین خودش در شکل کتابهای چاپی، عمدتاً با اینگونه قصهها که برگرفته از ادبیات عامیانه و فولکلور است شروع میشود همچنین نخستین نمونههای ادبیات کودک در کشورهای اروپایی نیز برگرفته از افسانههای عامیانه است مانند برادران گریم در فرانسه. در بسیاری از کشورهای عربی و مصر نیز نخستین کتابهایی که در حوزه کودک و نوجوان چاپ شدهاست برگرفته از فولکلور و ادبیات عامیانه بودهاست.
بهگفته این منتقد ادبی، نخستین کتابهایی که در حوزه کودک و نوجوان در ایران بهصورت چاپی منتشر شدهاست به کتابهای بچهخوانی معروف بودند و جزوههای کمحجمی بودند که عمدتاً در مکتبخانهها بههمراه سایر متنهای دینی و مذهبی به بچهها آموزش داده میشدند و جزء خواندنیهای اولیه بچههای بودند.
انتشار 82 عنوان کتاب با موضوع «خالهسوسکه»
کاشفی خوانساری بیان کرد: اولین نسخه چاپی که سراغ داریم «خالهسوسکه» اثر ملاعبدالله است که 132 سال پیش در تهران منتشر شدهاست. این کتاب نشان میدهد که در آن زمان ترانههای منظوم خاله سوسکه وجود داشتهاست و ملاعبدالله آنها را بهصورت مخمس درآوردهاست. مخمس خالهسوسکه همراه با تصویرگری در سال 1307 به صورت چاپی عرضه شد.
این نویسنده و منتقد ادبی افزود: طی تحقیقات صورتگرفته بعد از انقلاب تا به حال 82 عنوان کتاب منتشر شدهاست که در آنها «خالهسوسکه» وجود دارد و برخی از آنها از نویسندگان معروفی مانند م. آزاد، شکوه قاسمنیا، محمدرضا یوسفی، سوسن طاقدیس، علیاصغر سیدآبادی و حدیث لزرغلامی است که به نظم یا به نثر نوشته شدهاست. همچنین متنهای جدیدی هم براساس این قصه بازنویسی شدهاست.
«خالهسوسکه» از جنجالبرانگیزترین مباحث مطرح در ادبیات فولکلور است
کاشفی خوانساری با بیان اینکه «خالهسوسکه» از جنجالبرانگیزترین مباحث مطرح در ادبیات فولکلور است، گفت: در پایاننامههای بسیاری به آن پرداخته شدهاست. این قصه دارای بحثهایی است که جنبههای مختلف نشانهشناسی، حقوق زنان و ... را دربرمیگیرد. خسرو صالحی نیز از جمله پژوهشگرانی است که کتابی در این زمینه دارد و درباره قصه خالهسوسکه مباحث روانشناسی و اخلاقی را مطرح کردهاست. و معتقد است سؤالی که در این قصه مطرح میشود تحت عنوان اینکه «اگر دعوامون بشه منو با چی میزنی؟» در همه روابط انسانی مطرح میشود و هر کسی در زمان دوستی با طرف مقابلش سعی میکند بهترین رفتاری که به ذهنش میرسد را نشان دهد اما سؤال اینجاست که طرف مقابلش در زبان پایان یک رابطه چقدر میتواند متمدنانه عمل کند.
وی افزود: قصه «خالهسوسکه کوچولو» با قصه مرحوم جبار باغچهبان که در سال 307 در شیراز بهعنوان نخستین نمایشنامه کودک و نوجوان که بهشکل کتاب چاپ شد شباهت دارد. جالب است که در ابتدای این قصه، جبار باغچهبان آن را اپرای کوچک نامیدهاست و تمام صحبتها در این نمایشنامه بین شخصیتهای داستان براساس آواز و موسیقی است. او این نمایشنامه را با آواز همسرش و بازی فرزندانش در مدرسه خودش اجرا کرد. در آن متن هم داستان تغییر میکند و خالهسوسکه بهجای شوهر بهدنبال یک دوست میگردد و این پرسش را مطرح میکند که «اگر یک حیوان به من حمله کند تو چکار میکنی؟» و برعکس این کتاب آخرین کسی که خالهسوسکه به آن میرسد و او را بهعنوان یک دوست میپذیرد در نمایشنامه باغچهبان یک زنبور است. مشابهتهایی که بین این کتاب با نمایشنامه جبار باغچهبان وجود داشت برای من بسیار جالب بود.
توجه به شادبودن کودکان در تولید اثر
هدا صدر، کارگردان این مجموعه گفت: از زمانی که شروع به تولید کارهایی برای کودکان کردم جای خالی شادی برای بچههای ایران را احساس کردم و به همین دلیل در تولید کارهایمان روی شادبودن بچهها با گرایش و توجه خاص به ادبیات عامیانه و قصههای فولکلور تمرکز کردیم.
وی درباره کتاب ـ انیمیشن «خالهسوسکه کوچولو» توضیح داد: این مجموعه برداشت آزادی براساس داستان فولکلور خالهسوسکه بود که با موضوع دوستیابی ساخته شد. دوستیابی در مهارت اجتماعی و زندگی برای بچهها اهمیت ویژهای دارد و به همین دلیل به این موضوع پرداختیم.
صدر افزود: ابتدا طرح کلی مجموعه ریخته شد سپس داستان و شعر آن از سوی ساغر مختاری نوشته شد و سپس انیمیشن آن به سبک رئال ـ انیمیشن با کارگردانی من و مهرداد امینی ساخته شد.
بهگفته صدر این مجموعه قرار است در سینمای خانگی عرضه شود و کتاب چاپی آن نیز در سیویکمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران عرضه شدهاست.
خاله سوسکه از مهمترین مباحثی است که در کشور مطرح است
مهرداد امینی از دیگر کارگردانان این مجموعه نیز گفت: خالهسوسکه از مهمترین مباحثی است که امروزه در کشور مطرح است. چراکه فرهنگ و تربیتی که ما باید به بچهها منتقل کنیم این است که به آنها یاد دهیم که چگونه یک دوست خوب را برای خودشان انتخاب کنند و این مهارتی است که در جامعه ما بسیار لازم و ضروری است.