بهگزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در این شماره منیره پنجتنی، دبیر بخش کتاب، نقد و بررسی خود را به کتاب «گفتوگویی میان هگل و فیلسوفان اسلامی» (نشر هرمس، 1396) در گفتوگو با دکتر حمید طالبزاده، مؤلف اثر اختصاص دادهاست. همچنین چند عنوان کتاب در حوزه علوم انسانی معرفی شدهاست.
در بخشی از سخن دبیر این شماره از نشریه به قلم علیرضا رضایت آمده است: در نگاه اول، شانس امری بدیهی بهنظر میرسد و هرکس به خود حق میدهد درباره آن اظهارنظر کند، اما بهرغم تحقیقات انجامشده، هنوز بسیاری از ابعاد مسئله شانس بر ما پوشیدهاست. علوم مختلف هریک بهنوعی به مسئله شانس پرداختهاند. فیلسوفان آن را در تناظر با اخلاق و معرفتشناسی کاویدهاند. از حیث اخلاقی بحث بر سر تأثیر شانس بر مسئولیتپذیری است، به این معنا که: «آیا شانس میتواند سبب شود که به اتفاقات پیرامونی، تعهد اخلاقی نداشته باشیم؟
مسائل اصلی در این خصوص حولوحوش مفهوم بخت اخلاقی میچرخد؛ از طرفی، مسئله اصلی در نسبت شانس و معرفتشناسی به نحوه ارتباط ارزیابیهای معرفتی با اصل وجود شانس میپردازد. دینداران شاید از شانس دم بزنند، اما اصولاً بدان باور ندارند؛ چراکه آن را بخشی از روند تقدیر و اثر دخالت خداوند در هستی میانگارند. به یک معنا، خداست که به افراد شانس میدهد. شانس درخصوص بحث آفرینش ناظر به دو مفهوم مهم و تأثیرگذار هدف و معنای زندگی است که خواهناخواه قدرت مطلق خداوند را نیز بهمیان میکشد. چه، بینظمی و آشفتگی که درعالم مشاهده میشود، برخاسته از شانس تلقی میشود و غالباً شاهدی در دست سکولارهاست که ادعا کنند عالم را هدف و معنایی در کار نیست.
دفتر ماه شماره 143 نشریه «اطلاعات حکمت و معرفت» مشتمل بر هشت نوشتار است. اما به گفته دبیر دفتر ماه «آنچه در این دفتر در خصوص مسئله شانس مطرح شده، بیشتر طرح مسئله است و هیچیک از مقالات دفتر حاضر کلام آخر را در این زمینه نگفته است».
نوشتار نخست با عنوان «بخت اخلاقی» گفتوگو با فیری کوشمن است که علیرضا رضایت به فارسی ترجمه کرده است. «فیری کوشمن در گفتگوی خود با واربرتون، از بخت اخلاقی و قضاوتهای ما برمبنای شهودهای شخصی و الگوهای رفتاری با چشماندازی فلسفی ـ روانشناختی میگوید».
نوشتار دوم با عنوان «شانس برمبنای نظام معنایی فرد تحلیل میشود» گفتوگویی با سیدجواد میری است. سومین نوشتار «تأملی درباره شانس» به قلم ای. جی. کافمن است که زهره خرمایی به فارسی برگرداندهاست. «کافمن در مقاله تأملی بر شانس، به ماهیت شانس از منظر فلسفه تحلیلی میپردازد. ضمن اینکه نگاهی نیز به آراء دو تن از صاحبنظران این حوزه یعنی نیکلاس ریچر و دانکن پریچارد میافکند».
نوشتار چهارم با عنوان «شانس نقشها و پیچیدگیها» را آلن هجک و کارل هوفر نگاشته و میترا سرحدی مترجم آن است.
نوشتار پنجم «درس اخلاقی بخت اخلاقی» نام دارد و به قلم سوزان ولف است و نغمه پروان به فارسی ترجمه کرده است. «سوزان وولف ضمن مرور آراء بانی نظریه بخت اخلاقی، برنارد ویلیامز، به بحث از فضیلت اخلاقی بهمثابه واکنشی در برابر بخت اخلاقی میپردازد».
«شانس و مشیت الهی» عنوان مقاله ششم است که الهام صادقی به فارسی ترجمه کردهاست. «یکی از دغدغههای مهم در حوزه پرداختن به شانس، مسئله ارتباط آن با الوهیت و بهطور خاص اراده یا مشیت الهی است. نویسنده مقاله شانس و مشیت الهی ضمن تعریف چیستی شانس در عرف عام و نیز در متن پژوهشهای گوناگون، و نیز نگاهی کلی به نگرشها و تعاریف شانس از سوی متفکران، فیلسوفان، روانشناسان، و صاحبنظران حوزههای مختلف، به نسبت میان شانس و اقبال و خواست خدا و نیز فعل الهی میپردازد و معتقد است که شناخت درست و بیغرض مشیت الهی فینفسه راهی است برای پیبردن به شانس و جایگاه آن در هستی».
مقاله هفتم «روانشناسی و فلسفه شانس» بهقلم دانکن پریچارد و متیو اسمیت و با ترجمه اصغر افتخاری است. « دانکن پریچارد و متیو اسمیت از دو منظر فلسفه و روانشناسی به مقوله شانس میپردازند؛ مسئله نگاه فلسفی دراین باب، بعد معرفت شناخت ـ اخلاقی شانس است و روانشناسی نیز ضمن بیان برداشتهای روزانه از شانس به تأثیر این برداشتها بر رفتار آدمی در زندگی توجه دارد؛ این پژوهش بیشتر نوعی طرح مسئله و مبنایی برای تحقیقات بعدی در این زمینه است».
مقاله هشتم « تحلیلی از ریسکهای زندگی روزمره» را ریچارد ویلسون نگاشته و علی اخلاقی به فارسی ترجمه کردهاست.
«بررسی دلایل نادرستی نظریههای شانس» نهمین آخرین مقاله دفتر ماه بهقلم استیون هیلز، و با علیرضا رضایت است. «استیون هیلز با بازنگری نقادانه سه نظریه مهم و مطرح در شانس، یعنی نظریه کنترل، احتمال و مودال، به بررسی چراییِ نادرستی و نابسندگی آنها در تحلیل ماهیت کنشهای اتفاقی و شانسی میپردازد».
بخش دوم ماهنامه «ادب و هنر» نام دارد و مشتملبر دو مقاله است. مقاله نخست با عنوان «ادبیات و اخلاق از نظر فوکو» بهقلم مریم بختیاریان و مقاله دوم با عنوان «سفرنامهای به آلمان در ماه اکتبر» را حیدر عیوضی نگاشتهاست.
بخش سوم نشریه «اندیشه و نظر» است و مشتملبر سه نوشتار است. نخستین مطلب با عنوان «الهیات و سیاست در اندیشه اسپینوزا» گفتوگو با علی فردوسی است. مقاله بعدی با عنوان «تبیین درآمد به متافیزیک از ظهور و سقوط غرب» را مایکل یی، زیمرمن نگاشته و انشاءالله رحمتی به فارسی ترجمه کردهاست. آخرین مقاله بخش اندیشه و نظر «تحلیل معنای حقیقت انسان نزد ابنسینا به روایت ژیلسون» بهقلم علی مخبر است.
بخش چهارم نشریه کتاب است و مشتمل بر سه مطلب است. نخست مقالهای با عنوان «ارزیابی تاریخ از منظر سیاست» بهقلم سید مسعود رضوی است. سپس منیره پنجتنی، دبیر بخش کتاب نشریه کتاب «گفتوگویی میان هگل و فیلسوفان اسلامی» (نشر هرمس، 1396) را در گفتوگو با دکتر سیدحمید طالبزاده، مؤلف اثر، نقد و بررسی کردهاست. همچنین در ادامه چند عنوان کتاب جدید در حوزه اندیشه معرفی شدهاست.
آخرین بخش نشریه به دبیری منوچهر دینپرست به گزارش برخی از وقایع یک ماه اخیر در حوزه فلسفه و علوم انسانی اختصاص دارد.
شماره 134 ماهنامه «اطلاعات حکمت و معرفت» با موضوع «شانس و فلسفه» با مدیرمسئولی و سردبیری انشاءالله رحمتی با بهای پنجهزار تومان در اسفندماه 1396 در اختیار علاقهمندان قرار گرفتهاست.
نشانی مطلب در وبگاه فصلنامه نقد کتاب: http://faslnameh.org/find-1.40.273.fa.html برگشت به اصل مطلب