بهگزارش پایگاه خبری حوزه هنری نخستین نشست «یک ماه یک کتاب» در سال 1397 با بررسی مجموعه شعر پریزاد سروده سارا جلوداریان با حضور کارشناسان، منتقدان و علاقهمندان به شعر و ادبیات در حوزه هنری برگزار شد.
در این جلسه فریبا یوسفی بهعنوان مجری ـ کارشناس و مدیر سلسله نشستهای «یک ماه یک کتاب»، سارا جلوداریان شاعر و صاحب اثر، بهروز یاسمی و پروانه دلاور بهعنوان منتقد و صاحبنظر حضور داشتند. در ابتدای جلسه سابقه فعالیت علمی و ادبی صاحب اثر قرائت شد و سپس وی بهعنوان سخنران اول درباره اثرش توضیحاتی ارائه داد، سپس پروانه دلاور درباره مجموعه شعر پریزاد مطالبی را ارائه کرد.
پروانه دلاور عضو هیئت علمی دانشکده ادبیات دانشگاه نوشهر، گفت: این مجموعه شعر از نظر نوع شاعری کتابی قابل دفاع است و از همین رو به صاحب اثر تبریک میگویم.
وی ادامه داد: در این کتاب 148 شعر وجود دارد که در 120 مورد از آن شاعر بهطور مستقیم یا غیرمستقیم به خودش اشاره کردهاست. شاعر در جایجای شعرش حضوری مشخص دارد. سارا جلوداریان با کلماتی از جمله قصه، متن، نوشتن، سرودن و... به حضور شاعر اشاره دارد و این تعداد از اشعار چیزی در حدود 80درصد از این کتاب را دربرمیگیرد.
این منتقد ادبی اضافه کرد: یکی از ویژگیهای اشعار مندرج در «پریزاد»، نام خود شاعر است، جلوداریان به مسأله سنتی همچون تخلص اعتقادی ندارد و اسمش، سارا را بهکرات در ابیات گوناگون میآورد. در این کتاب حداقل 9 بار به سارا اشاره شدهاست که هم میتواند خود شاعر باشد و هم معنای اساطیری آن. از طرفی بیشتر کلمات گوناگونی که در اشعار وجود دارد تأییدکننده این نگاه است که هم بهمعنای متداول انشایی آن پرداخته شده هم بهمعنای کاربردی آن.
دلاور با بیان اینکه در نگاه نخست شعر سارا جلوداریان ساده بهنظر میرسد، گفت: کسانی که برای اولینبار کتاب را در دست میگیرند تصور میکنند که شاعر همچنان در ابتدای راه است و نیاز است تا خودش را پیدا کند و به امضایی برسد اما واقعیت این است که صدای شاعر بهمرور به گوش میرسد و کمرنگ و هوشمندانه رفتار خاص او با کلمات هویدا میشود. او شاعری است که بسیار کتاب میخواند و بسیار اهل شعر است زیرا در اشعار او بهوفور از کتابهایی همچون شاهنامه و اسطورههای آن از جمله رستم، اسفندیار، تهمینه و رودابه یاد کردهاست.
وی در ادامه تصریح کرد: شاعر علاقه خاصی به حماسه دارد، چه واژه حماسه چه جنس کلماتی که حماسهگون هستند. مضامین بیشماری در شعر او مشاهده میشود که قابل استخراج است. در شعر جلوداریان تضاد بهوفور دیده میشود، او با نگاهی زنمدار و فمنیستی که خاص زنان است همهجا حاضر نمیشود هرچند که گاهی از سیاهی ، درد و ناامیدی یاد میکند اما سعی میکند در جایجای اشعارش تعادل را حفظ کند و فضا را به سمت لطافت بکشاند. او نگاهی مادرانه دارد و میخواهد فضای شعر متعادل باقی بماند.
این استاد ادبیات با بیان اینکه تضاد و تکامل واژگان بهخوبی در شعرهای پریزاد دیده میشود، گفت: هرجا از بیایان و کویر گفته شد چند مصرع بعد شما باران و آسمان و ابر را میبینید و شاعر بهخوبی میداند که از بیان چنین واژگانی چه هدفی را دنبال میکند. او نمیخواهد ذهن مخاطب به یک سمت برود او تعادل را میخواهد برای نگهداشت ذهن مخاطب تلاش میکند. شاعر بسیار علاقهمند به مکانهای تاریخی است و مدام در شعرش از آنها یاد میکند. سارا در ابیاتش، نگاهی آیینی دارد اما از سایر موضوعات و مضامین هم غافل نشدهاست، او درباره همهچیز شعر دارد و این خواننده را شگفت زده میکند.
در ادامه، بهروز یاسمی استاد ادبیات و منقد ادبی درباره کتاب «پریزاد»، گفت: همه سوسور زبانشناس معروف سوئیسی را میشناسید. او به نشانهشناسی شهرت دارد. وی نکات بسیار جالبی درباره دال و مدلول دارد، علت اینکه من این بخش را انتخاب کردهام و بر آن تأکید دارم این است که خانم جلوداریان بخش زیادی از اشعارش آمیزهای از انتزاع و عینیت است.
وی ادامه داد: بخش زیادی از انتزاع در شعرهای این کتاب برخاسته از هیجان، تربیت و نوع زندگی شاعر است که بهخوبی در اشعار او نمایان شدهاست.خانم جلوداریان انتزاع را انتخاب میکند و از حوزه عینیات و تجربههای شخصی دور میشود. اما دال و مدلول این انتزاعاتی که در کتاب شاعر است مقداری فراتر از مدلول است و مدلولهای بیشتری را به دالها میدهد. از همین رو گاهی زبان شاعر برای خواننده ناآشنا و غریب است.
این منتقد ادبی اضافه کرد: سوسور معتقد است که نشانهها ماهیتی دوگانه دارد وجه تصویر و دال تصویر نوشتاری و مدلول که تصویر ذهنی نشانه است رابطه میان ساختاری متقابل و همبسته این دو است که دلالت نامیده میشود. از ترکیب این دو وجه به نشانه میرسیم. در شعر خانم جلوداریان گاهی تعداد مدلولها بیش از دال است و تا حدودی برای ذهن مخاطب ناآشناست و شاید یکی از مسائل پررنگ در پریزاد همین مسئله باشد.
یاسمی با بیان اینکه بهکارگیری برخی عبارات در شعر سلیقهای است، اضافه کرد: شاعران بزرگی را میتوان دید که در اشعار خود از واژگانی استفاده کردهاند که بهتر بود آنها را تغییر میدادند، خانم جلوداریان نیز از این مسئله مستثنی نیستند، اما نباید این اشتباهات از واژگان به عبارات و سپس به سطر کشیده شود و دیگر قابلقبول نیست.
وی خاطرنشان کرد: هرچند که در این کتاب تعداد معدودی از ابیات دچار چنین مشکلاتی است اما شاعر باید در بهکارگیری برخی واژگان دقت کند. بیت یک واحد شعری مجزاست و باید از نظر محتوایی هم مستقل باشد اما گاهی در شعرهای پریزاد میبینیم که معنای یک بیت ناقص است و محتوای آن مستقل از ابیات دیگر نیست. چنین مسائلی گاه سلیقهای است و نمیتوان بهعنوان یک عیب از آنها یاد کرد.
کتاب «پریزاد» دربرگیرنده تمام اشعار جلوداریان از سال 1384 تا 1389 است. این دفتر سه فصل با عنوانهای «عشق»، «عطش» و «راز» را شامل میشود. فصل نخست این مجموعه دربرگیرنده سرودههای اجتماعی و عاطفی، فصل دوم نیز مجموعه اشعار آیینی و مذهبی و فصل سوم این مجموعه با عنوان «راز» نیز دربرگیرنده ترانههای شاعر است. گفتنی است، سارا جلوداریان متولد سال 1358 است. «خاطرات مشترک» عنوان نخستین مجموعه شعر منتشر شده اوست که در جشنواره خوارزمی سال 1386 برگزیده شده و همچنین نامزد دریافت جایزه از جشنواره شعر فجر بودهاست. وی دومین مجموعه شعرش را که شامل سرودههای آیینی و مذهبیاش بودهاست در دفتری با عنوان «هر جادهای به منزل مجنون نمیرسد» با مقدمه مشفق کاشانی و توسط نشر هزاره ققنوس در سال 1386 منتشر کردهاست.
همچنین سومین مجموعه شعر او با عنوان «نیزار گواه است» شامل سرودههای مذهبی و آیینی در سال 1387 توسط نشر آرام دل به چاپ رسیده و چهارمین مجموعه غزل وی نیز با عنوان «خاطرات مشترک» (ویرایش جدیدی از نخستین مجموعه شعرش با همین عنوان) توسط نشر شانی منتشر شده است.مجموعه «آتش و گلستان» نیز از این شاعر توسط نشر سوره مهر به بازار کتاب آمده است.
این جلسه با حضور شاعرانی از جمله: ناهید یوسفی، علیرضا قزوه، رضا اسماعیلی، مریم جعفری آذرمانی، شراره کامرانی، افسانه غیاثوند، فاطمه طارمی، قادر طراوتپور، علی داودی، محمود حبیبی کسبی، مختار شکریپور، سجاد شاکری، فلورا تاجیکی، سودابه مهیجی، ساجده جبارپور، فاطمه افشاریان، و... برگزار شد.
نشانی مطلب در وبگاه فصلنامه نقد کتاب: http://faslnameh.org/find-1.40.325.fa.html برگشت به اصل مطلب